Jak diagnozować i leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów i kręgosłupa?

Choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa najczęściej diagnozowana jest u osób starszych. Aktualnie dotyczy osób coraz młodszych z uwagi na sedenteryjny tryb życia oraz narażenie na szkodliwości wynikające z rozwoju cywilizacji. Dlatego zaliczana jest ona do chorób cywilizacyjnych. Jakie objawy mogą świadczyć o początkach choroby? Na czym polega jej leczenie?

Bezpośrednią przyczyną zwyrodnienia stawów są zaburzenia jakości i ilości chrząstki stawowej oraz zużycie krążków międzykręgowych (tzw. dysków). Towarzyszą im często uszkodzenia w okolicznych tkankach takich jak torebki stawowe, kości, ścięgna i mięśnie.

Objawy i Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej

Początkowym objawem, najczęściej niezauważanym przez chorego, jest ograniczenie ruchomości stawów. Kolejnym objawem jest ból. Początkowo są to dolegliwości bólowe pojawiające się podczas wysiłku. W miarę rozwoju choroby dołączają się bóle spoczynkowe oraz bardzo charakterystyczne bóle nocne, które zaburzają sen chorego. Końcowe stadium nieleczonej choroby charakteryzuje się bólem ciągłym, znacznym ograniczeniem ruchomości stawów oraz zniekształceniem osi kończyn.

Podobne objawy występują w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa, gdzie dodatkowo, z uwagi na ucisk elementów układu nerwowego, w miarę postępu choroby, można odczuwać mrowienie, drętwienie rąk, zaniki czucia, szumy uszne, zawroty głowy etc. Diagnostykę narządów ruchu przeprowadza lekarz ortopeda, który bada pacjenta, oceniając obrysy, tkliwość i zakres ruchomości stawów i kręgosłupa.

Podstawowym badaniem obrazowym, wykonywanym w przypadku podejrzenia choroby zwyrodnieniowej jest badanie rentgenowskie, które może być uzupełnione badaniem USG, komputerowej tomografii czy badaniem magnetycznego rezonansu. Czasami również wykonuje się badania laboratoryjne.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa

Leczenie choroby zwyrodnieniowej ma na celu zahamowanie jej rozwoju i łagodzenie objawów. W początkowych stadiach choroby stosuje się farmakoterapię oraz zaleca się ruch w odciążeniu. Ważna jest także fizjoterapia jako metoda na przywrócenie sprawności stawów oraz suplementacja diety preparatami zawierającymi chondroitynę i kolagen.

Objawowo możemy stosować niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ-ty) oraz leki przeciwbólowe lub ich mieszanki. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne. Dodatkowo w przypadku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa stosujemy leki zmniejszające napięcie mięśni. Wśród nowoczesnych metod leczenia choroby zwyrodnieniowej można wymienić:

1. Ostrzyknięcia dostawowe i okołokręgosłupowe (tzw. blokady) ze sterydów i leków znieczulających miejscowo, które poprzez łagodzenie stanu zapalnego zmniejszają dolegliwości bólowe.
2. Wiskosuplementację – metoda polega na podaniu bezpośrednio do stawu zastrzyków z kwasu hialuronowego, który korzystnie wpływa na właściwości płynu stawowego, zwiększając poślizg powierzchni stawowych i regeneruje chrząstkę stawu, co przekłada się na zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawę zakresu ruchomości.
3. Osocze bogatopłytkowe (PRP) - pozyskiwane z krwi żylnej i przygotowywane bezpośrednio przed wstrzyknięciem do stawu podczas wizyty w gabinecie ortopedycznym. Jest to preparat o bardzo dużym potencjale regenerującym chrząstkę stawową i pozostałe tkanki.
4. Komórki macierzyste – zazwyczaj wykorzystuje się komórki autologiczne, najczęściej pozyskane z tkanki tłuszczowej.
5. Artroskopię – najczęściej polegającą na mechanicznym oczyszczaniu stawu lub płukaniu solą fizjologiczną;
6. Osteotomie korekcyjne kości - zabiegi polegające na przecięciu kosi i przywróceniu prawidłowej osi kończyn, a co za tym idzie przywróceniu prawidłowego obciążania stawów
7. Endoprotezy – sztuczne stawy wszczepiane w miejsce naturalnych. Stosuje się je w przypadku poważnych uszkodzeń stawów, kiedy nie działają metody mniej inwazyjne.
8. Operacyjne usztywnienie stawu (artrodeza) - zabieg stosowany w przypadku braku warunków do wszczepienia endoprotezy, który uwalnia chorego od bólu i pozwala na pełne obciążanie kończyny kosztem utraty ruchomości stawu.